Acemoğlu’nun Nobel’i nasıl yankılandı?

Bloomberg HT ekranlarında Prof. Daron Acemoğlu’nun Nobel’i farklı isimler tarafından değerlendirildi.

İşte Acemoğlu’nun Nobel ödülüne layık görülmesinin ardından Bloomberg HT ekranında çıkan isimlerin yorumları…

Prof. Dr. Refet Gürkaynak

Daron Hoca, yaşayan en önemli iktisatçılardan. Nasılsa Nobel ödülünü alacaktı. Ne zaman alacağı soru işaretiydi. Bu kadar genç insana ödülü verirler mi diye bir soru işareti vardı. Daron Hoca özelinde verdiler bu ödülü ve iyi ettiler. Hoca’nın çok fazla çok önemli katkısı var. Ödül bir insana değil bir işe veriliyor. Onun için bir gerekçe sunuluyor. Haliyle kurumların insanların refahına etkileri konusunu seçti Komite, ki bunun için verilmesi bekleniyordu zaten. Ama Daron Hoca’nın teknolojinin gelişmesinin insanların haline etkisi, neden bazı insanlar bundan kazanıyor da bazıları kaybediyor sorularına verdiği cevaplardan tutun konjonktürel dalgalanmalarındaki asimetriye iktisadın her alanında çok önemli katkıları var. Elini değdirdiği her şeyde çok önemli katkılar yapmış, ufuk açmış bir akademisyen. Çok çok hakedilmiş, büyük bir mutluluk kaynağı olmuş bir Nobel ödülü.

Prof. Dr Ufuk Akçiğit

Chicago Üniversitesi Ekonomi Profesörü Prof. Dr Ufuk Akçiğit Nobel Ödülü alan Daron Acemoğlu hakkında konuştu.

Daron Acemoğlu’nun Nobel alması hakkında Akçiğit, “Bugün Türkiye için bayram. Çok önemli bir dönüm noktası Daron hocanın Nobel ödülü alacağı tartışmasızdı, ne zaman alacağı bilinmiyordu” dedi.

Nobel ödülü verilen çalışmalar hakkında detay veren Akçiğit, şunları söyledi:

Öncelikle devrimsel bir çalışma. Daha önceden ekonomik büyümenin nelerden tetiklediğine dair bir dolu çalışma olmuş ama Daron Hoca’nın ve çalışma arkadaşlarının yaptıkları araştırmada olayı ne kadar analitik bir şekilde yaklaştıkları ve verilerle destekledikleri burada devrim niteliğinde… Özellikle kurumların önemine yaptıkları vurgular buradaki kurumların arasında kapsayıcı ve dışlayıcı olarak ayırmaları ve bunların ekonomik etkilerinin ne kadar etkili olduğunu ampirik verilerle birçok makalede defalarca göstermeleri onları ayrıştıran bir şey oldu. Kurumların önemini herkesin kabul ettiği bir noktaya gelmiş bulunuyoruz. Bir hukuk sisteminiz yoksa iki insan arasındaki ticareti destekleyemiyorsanız onların ticaret yapabileceği ortamı sağlayamıyorsanız zaten orada ekonomik aktivite olmayacaktır. İki kişiyi bir araya getiremiyorsanız iki şirket de bir araya gelmez. İki ülkede bir araya gelmez.

Daron Hoca ve çalışma arkadaşlarını anlamaya çalıştıkları ülkeleri uzun vadede neler refaha ulaştırıyor. Bugün gördüğümüz gelir farklılıkları, zenginlik farkları nerelerden kaynaklanıyor? Daron Hoca ve çalışma arkadaşlarının orada anlattıkları doğal kaynaklardan değil, üreterek teknolojiler geliştirerek fikirler geliştirerek zenginleşmiş ülkeleri ne şekilde zenginleştiler. Bir ülkede girişimciliğin yaratıcılığın, verimliliğin artabilmesi için öncelikle sizin insanların iş yapılabilir ortamı sağlamanız lazım eğitim kurumları da buna dahil hukuki kurumlar da buna dahil bu kurumların vatandaşlarının kapsayıcı sistemin içerisine dahil edici bir yapısının olması gerektiğini söylüyor.

Cevat Giray Aksoy

Daron Hoca’nın teorisinde bir ülkede kurumların ne kadar önemli olduğu açıklanıyor. Ülkeler arasındaki eşitsizliğin sebebini anlamaya çalışıyorlar. Buradaki en önemli faktörlerden bir tanesi şu: Ülkelerdeki kurumlar, siyasi kurumlar, hukuk, yargı, sivil toplum, bunlar bir ülkenin uzun süreli gelişmesi için çok önemli faktörler. Eğer siyasi elit kurumları elinde tutarsa ve sadece kendi çıkarları için o ülkenin kaynaklarını kullanırsa, bu efektif bir kaynak kullanımı olmadığı için uzun dönemde birçok ülke maalesef geride kalıyor. Ülkelerdeki kurumlar bir ülkenin gelişmesi için çok önemli. Daron Hoca da bu çalışmasını özellikle sömürgeler üzerinden verdiği örneklerle çok güzel açıklıyor.

Daron Hoca sadece politik ekonomide değil yapay zeka konusunda da önemli bir literatür açtı. Daron Hoca’nın Nobel ödülünden sonra birçok çalışma yapılacaktır kurumların önemine dair.

Murat Üçer

Ekonomist Murat Üçer Nobel Ödülü kazana Daron Acemoğlu hakkında konuştu. Üçer, “ Bu durum bizim beklediğimiz bir durumdu. Çok akademik kaynak üreten Daron için bizim okuduğumuzdan daha hızlı yazabiliyor denilir” dedi.

Üçer ayrıca, “Aslında çizgi kurumsal bir çizgi olmaya devam ediyor. Üç kitaptaki ortak şey ortak payda budur. İlki kapsayıcı kurumlar, sömürücü kurumlar şeklinde başladı. Olay bir dar koridorda bu kurumların nasıl oluştuğuna dair kafa patlatıldı son dönem teknolojiye esir olmayalım doğal olarak doğru yöne gitmeyebilir. Kurumlarla buna sahip çıkalım bu teknolojiyi bize yarayan hale getirelim denildi” diye ekledi.