TSPB Başkanı Öztop: Halka arzlardan 40 milyar liraya yakın kaynak sağladı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinin (TSPB) 24. Olağan Genel Kurul toplantısı İstanbul’da başladı. TSPB Başkanı İbrahim Halil Öztop, toplantının açılışında, küresel risklere rağmen Türkiye’nin 2023’te güçlü büyüme eğilimini sürdürerek yılı yüzde 4,5 büyümeyle tamamladığını anımsatarak, “2024 için de uluslararası kurumların ülkemiz için büyüme beklentilerini yukarı yönlü revize ettiklerini görüyoruz” dedi. Haziran 2023’ten itibaren Hazine ve Maliye Bakanlığınca uygulanan başarılı ekonomik programın istikrarlı şekilde yürütülmesiyle birlikte, cari açığın düştüğünü aktaran Öztop, ülke risk priminin 300 baz puanın altına gerilediğini ve kredi derecelendirme kuruluşlarından not artışlarının geldiğini memnuniyetle izlediklerini söyledi. Öztop, söz konusu gelişmelerin uygulanan para politikalarının olumlu sonuçlarına ve ülke içindekiler ile yabancıların artan güvenine işaret ettiğini belirterek, sürdürülebilir büyümenin ön koşulu olan fiyat istikrarının, mevcut para ve maliye politikalarının güçlü ve kararlı bir şekilde devam ettirilmesiyle sağlanacağına inandıklarını dile getirdi. Yüzyılın felaketi olarak nitelenen depremin yanı sıra küresel finansal koşullar ve jeopolitik risklerin de etkisiyle yaşanılan zorluklara rağmen 2023’ün sermaye piyasaları açısından, son yıllarda yakaladıkları ivmeyi güçlü bir şekilde devam ettirdikleri başarılı bir yıl olduğunu ifade eden Öztop, şunları kaydetti: “Gerek arz gerekse talep tarafında artan ilgiyle rekorların kırıldığı bir yılı geride bıraktık. Güçlü büyümenin sağlandığı bir yılın ardından, 2024 yılının ilk beş ayında da sermaye piyasalarımıza olan ilginin artmaya devam etmesi, geleceğe yönelik iyimserliğimizi artırıyor. Bu noktada sermaye piyasası verilerine bir göz atacak olursak, 2019 sonunda 1,2 milyon olan pay senedi bakiyeli yatırımcı sayısı bugün itibarıyla 8.5 milyonu aştı. Yatırımcı sayısı ve Borsa İstanbul’da işlem gören pay senetlerindeki artışa paralel yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları, 2024’ün nisan ayı sonunda 3,5 trilyon lirayı aştı. Nisan itibarıyla yerli bireysel pay senedi yatırımcılarının yüzde 41’i (3,3 milyon kişi) 34 yaş altındaki gençlerden oluşuyor. Ayrıca, 2023 sonunda yerli bireysel pay senedi yatırımcıları içinde kadınların payı son bir yılda 9 puan artarak yüzde 36’ya çıktı. Sermaye piyasamıza katılan yatırımcıların önemli bir kısmının gençlerden ve kadınlardan oluşması, sektörümüzün geleceği açısından bize büyük umutlar veriyor.” Öztop, pay piyasası araçlarının yanında, yatırım fonları ve özel sektör borçlanma araçları gibi saklaması kayden yapılan tüm ürünler dahil ediğinde toplam bakiyeli yatırımcı sayısının 11 milyonu aştığına dikkati çekerek, portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilen portföy büyüklüğünün 2019 sonunda 300 milyar liranın altındayken, bu yıl mart sonunda 4 trilyon lirayı aştığını vurguladı.

Artan yerli yatırımcı sayısının yanı sıra sermaye piyasalarının sunduğu finansman olanakları, şirketlerinin de son yıllarda sermaye piyasasına olan ilgisinin katlanarak artmasına neden olduğunu dile getiren Öztop, 2022’deki 40 şirketin halka arzının ardından 2023’te 54 şirketin halka arzı gerçekleştirildiğini hatırlattı. Öztop, 2023’te sermaye piyasalarının halka arz yoluyla söz konusu şirketlere 79,3 milyar lira kaynak sağladığını söyleyerek, bu yılın ilk beş ayında da halka arzların yoğun şekilde devam ettiğini söyledi. Yıl başından nisan sonuna kadar 10 şirketin halka arzının gerçekleşmesine karşın, bugün itibarıyla bu sayının 17 şirkete ulaştığını aktaran Öztop, “Bu yıl halka arz olan şirketler sermaye piyasalarından 40 milyar liraya yakın kaynak sağladı. 2021’den bugüne kadar olan halka arz olan 163 şirkete, sermaye piyasalarımızdan yaklaşık 160 milyar lira kaynak sağlandı.” dedi. Öztop, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yapılan, bireysel yatırımcının halka arzlardan daha fazla pay almasını sağlayan düzenlemelerin ardından halka arzlara katılan ortalama yatırımcı sayısının güçlü bir artışla 200 binlerden 2,6 milyon kişiye çıktığını gözlemlediklerini kaydederek, “Bu yolla sermaye piyasasında hedeflenen, sermayenin tabana yayılması hedefine de daha fazla yaklaşıldığını belirtti. Gelecek dönemde sermaye piyasasına ilgisi artan yabancı yatırımcıların, daha büyük şirketlerin halka açılmasıyla birlikte pay piyasasındaki varlıklarını artırmasını beklediklerini ifade eden Öztop, şunları söyledi: “Sermaye piyasalarımızın şirketlerimize sunduğu bir diğer finansman imkanı da bildiğiniz gibi borçlanma aracı ihraçları. 2023’te özel sektörün borçlanma aracı ihracı yalnızca yüzde 27 artsa da, finans dışı kesimde yapılan ihraçların yüzde 148 arttığını gözlemledik. Böylece reel sektörün ihraçları toplam ihraçların yüzde 26’sı ile hayli anlamlı bir kısmını oluşturdu. Bu eğilim 2024 yılında da sürüyor, nisan sonuna dek yapılan ihraçlarda finans dışı kesimin payı yüzde 27 oldu. Türkiye ekonomisinin sürdürülebilir büyümesi, kaynakların gelecek ve teknoloji odaklı, verimli alanlara yönlenmesi için sermaye piyasalarımızı ülkemizin potansiyeline uygun olarak geliştirmemiz gerekmekte. Güçlü, derin ve gelişmiş sermaye piyasaları için de uzun vadeli yatırım yapma kültürüne ve alışkanlığına sahip yatırımcı tabanına ihtiyacımız bulunmakta. Yerli bireysel yatırımcıların sermaye piyasalarımıza olan yoğun ilgisinden çok memnunuz. Sermaye piyasası yatırımcı sayımızın kalıcı olması ise en temel hedefimiz.” Gerek şirketler kesiminde gerekse yatırımcı tarafında sermaye piyasalarına olan yoğun ilgiye bağlı olarak gözlenen büyümeye rağmen, Borsa İstanbul’a kote şirketlerin piyasa değerinin GSYH’ye oranının uluslararası karşılaştırmalara göre sınırlı kaldığını gördüklerini söyleyen Öztop, “2023 için bu oranın Türkiye için yüzde 30 olarak hesaplanırken, Endonezya ve Brezilya gibi gelişmekte olan ülkelerde bu oranın yüzde 50 civarında, Tayland ve Malezya’da ise yüzde 90-100 bandında olduğunu görüyoruz.” dedi. Öztop, önde gelen gelişmiş ülkelerde ise bu oranın yüzde 50 ile 140 arasında değiştiğini belirterek, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler incelendiğinde, sermaye piyasasının önemli bir büyüme potansiyeli taşıdığını ve yatırım fonlarının portföy büyüklüğünün milli gelirde aldığı paya bakıldığında da güçlü bir büyüme potansiyellinin olduğunu gördüklerini dile getirdi. Türkiye’nin sürdürülebilir büyümesinde sermaye piyasalarının oynadığı rolün daha da güçlenmesi ve potansiyeline ulaşabilmesi için, yerli yatırımcıların yanı sıra yabancı yatırımcıları da Türkiye sermaye piyasalarına çekmeye odaklanmanın gerektiğini belirten Öztop, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Hükümetimizin uyguladığı ekonomi politikaların devam etmesi, yeni not artışlarının gelmesini sağlayacaktır. Aynı zamanda küresel merkez bankalarının faiz indirimlerine başlaması, gelişmekte olan ülkelere yönelik risk iştahının artmasına destek sağlayacak ve ülkemize yabancı sermaye girişini hızlandıracaktır. Nitekim, devlet tahvillerine sene başından 17 Mayıs tarihine dek net 5,8 milyar dolar ile son yılların en güçlü yabancı yatırımcı girişi olduğunu, buna mukabil yabancı payının tahvillerde yüzde 5,6’ya çıktığını görüyoruz. Yabancı yatırımcıların bugünden Türkiye’yi radarına aldıklarını ve Türkiye’ye ilgilerinin arttığını görüyoruz. Yabancıların piyasamızdaki saklama payı 2022’de yüzde 30’a indikten sonra halihazırda yüzde 38 seviyesine yükseldi. Bu ilgiye bağlı olarak bazı aracı kuruluşlarımızın, Londra, New York gibi finans merkezlerindeki yatırımcılara yönelik Türk şirketlerinin yöneticileriyle birlikte toplantılar düzenlemeye başlamasını sevindirici buluyoruz. Sektör olarak bu temasları artırarak sürdürmemiz lazım. Ayrıca aracı kuruluşlarımızın, İngilizce raporlarını artırmaları ve bu raporları yabancı yatırımcılara yaygın bir şekilde ulaştırmalarının; ülkemizin yeni dönemdeki politikalarının ve şirketlerimizin hikayelerinin dışarıya etkin bir şekilde anlatabilmemizde önemli bir rol oynayacağına inanıyorum. Birlik olarak da çeşitli iş birlikleri ile yabancı yatırımcılara ülkemiz piyasalarını tanıtmak üzere çaba gösterdiğimizi belirtmek isterim.” Öztop, yapılan uluslararası araştırmalar ve bilimsel yayınların düşük karbonlu döngüsel bir ekonomiye geçiş için küresel anlamda 2030’a kadar her yıl 9 trilyon dolar düzeyinde ek yatırım gerektirdiğini ortaya koyduğunu ifade ederek, birçok ülkenin bu dönüşümün finansmanını sağlamak için ek kaynak yaratma arayışında olduğunu kaydetti. Bu tür bir dönüşüm için gerekli yatırımların finansmanında sermaye piyasalarının etkin bir rol oynamasının beklendiği aktaran Öztop, küresel anlamda yeşil sermaye piyasası araçlarının her yıl katlanarak büyüdüğünü gördüklerini dile getirdi. Öztop, bu anlamda Türkiye sermaye piyasalarının zaman kaybetmeden yeşil sermaye piyasası ürünlerini geliştirmeye odaklanmalarının gerekliliğine dikkati çekerek, “2024 yılının mayıs ayı itibarıyla 15 portföy yönetim şirketi tarafından yönetilen 31 sürdürülebilir yatırım fonuyla 8,6 milyar liralık portföy yönetiliyor ve bu tutar yönetilen toplam portföyün henüz yüzde1’inden azını oluşturuyor.” dedi. Paylar tarafında ise sürdürülebilirlik endeksinin ilk hesaplanmaya başladığı Kasım 2014’te yalnızca 15 şirketin endekse dahil edildiğini anımsatan Öztop, 15 Mayıs 2024 itibarıyla söz konusu endekse 81 şirketin dahil edildiğini ve bu şirketlerin 7,8 trilyon liralık toplam piyasa değeriyle BIST Tüm endeksinin toplam piyasa değerinin yüzde 55’ini oluşturduğunu anlattı. Öztop, birlik olarak “sürdürülebilir finans” konusunda bir yandan düzenleme çalışmalarına sektör görüşleriyle katkıda bulunurken, diğer yandan bu alanda farkındalığı ve insan kaynağını arttırmaya yönelik çalışmalar gerçekleştirdiklerini ifade ederek, etkinliklerinde sürdürülebilirlik konusuna olabildiğince alan sağlayarak dünyadan ve Türkiye’den bu konudaki uzmanların fikirlerini aktarmalarına olanak sağladıklarını söyledi. Öztop, sermaye piyasaları ürünlerinin alternatif yatırım aracı olarak yatırımcılar tarafından tercih edilmesini, uzun vadeli yatırımcı kültürünü yerleştirmek için sektör ve ülke geleceği açısından önemli bir fırsat olarak gördüklerini belirterek, bu fırsatı etkin bir şekilde değerlendirenin yolunun ise yatırımcıların bilgilendirilmesinden ve finansal okuryazarlık seviyesinin artırılmasından geçtiğine inandıklarını söyledi. Bu nedenle birlik olarak uzun yıllardır gerek etkinlikleri gerek iletişim çalışmalarında, yatırımcının korunması ve bilgilendirilmesinin her zaman odak noktaları olduğunu aktaran Öztop, “TSPB olarak ‘sermaye piyasalarında bilinçli ve doğru yatırımın yolu, finansal okuryazarlıktan geçiyor’ anlayışıyla gerek yatırımcılara gerek de üniversiteli gençlere yönelik eğitim programlarımızı ihtiyaç ve beklentilere uygun olarak güncelleyerek aralıksız sürdürüyoruz.” dedi.